<>
thyreos

Βυζαντινες Μαχες

<>
Άβυδος, 989
Αγροί Κάτωνος, 548
Αγχίαλος (1), 708
Αγχίαλος (2), 763
Αγχίαλος, 917
Άδης, 1057
Αδραμύττιον, 1205
Αδριανούπολη, 324
Αδριανούπολη, 378
Αδριανούπολη, 813
Αδριανούπολη, 1254
Αδριανούπολη, 1369
Αζάζιον, 1030
Αζνανταΐν, 634
Ακροϊνόν, 740
Ακρ. Μερκούριον, 468
Αλεξάνδρεια, 641
Αλεξανδρέτα, 971
Αλτάβα, 578
Άμιδα, 359
Άμιδα, 502-503
Άμιδα, 973
Αμόριον, 838
Ανδρασός, 960
Ανζήν, 838
Ανθηδόνος, 634
Ανίον, 1064
Αντιόχεια, 540
Αντιόχεια, 611
Αντιόχεια, 969
Αντιόχεια Μαιάνδρου,1211
Απάμεια, 998
Απούλια, 1155
Άπρος, 1305
Αράξης, 589
Αρζαμών, 586
Αρίμινον, 538
Αρκαδιούπολις, 970
Αρκαδιούπολις, 1194
Αττάλεια, 1207
Αύξιμος, 539
Αυράσια όρη, 540
Βαβυλών, Αίγυπτος, 640
Βαθυρρύαξ, 872
Βαλάραθος, 591
Βάργυλος, 634
Βασιλικά Θερμά, 979
Βασιλική Λιβάδα, 1050
Βαφεύς, 1302
Βεζούβιος, 553
Βεράτιον, 1281
Βερεγάβα, 759
Βερόη, 1122
Βερσινικία, 813
Βεσκέρα, 682
Βιμινάκιον, 599
Βιτωλίων, 1015
Βολτούρνος, 554
Βόσπορος, 1352
Βουλγαρόφυγον, 896
Βουργάων, 535
Βουσταγάλλορα, 552
Βρινδήσιον, 1156
Γάζακα, 591
Γιαρμούκ, 636
Δαζιμών, 838
Δαμασκός, 634
Δαμιέττη, 853
Δαράς, 530
Δαράς, 573
Δέκιμον, 533
Δημητριάς, 1274
Δημητρίτσι, 1185
Διακενέ, 1050
Διάμπολις, 1049
Διδυμότειχο, 1352
Δορύστολο, 971
Δυρράχιο, 1018
Δυρράχιο, 1081
'Εδεσσα, 1031
Εκατό Βουνοί, 1050
Ελλήσποντος, 324
Έμεσα, 635-636
Επιδρομή Ρως, 860
Επιδρομή Ρως, 941
Επιδρομή Ρως, 1025
Επιδρομή Ρως, 1043
Ερμαία Άκρα, 468
Εχινάδες, 1427
Ζόμπος, 1074
Ηλιούπολις, 640
Ηράκλεια, 806
Θάκια, 545
Θαννούριος, 528
Θάσος, 829
Θεσσαλονίκη, 586
Θεσσαλονίκη, 615
Θεσσαλονίκη, 617
Θεσσαλονίκη, 617
Θεσσαλονίκη, 676-678
Θεσσαλονίκη, 904
Θεσσαλονίκη, 995
Θεσσαλονίκη, 1014
Θεσσαλονίκη, 1040
Θεσσαλονίκη, 1185
Θεσσαλονίκη, 1224
Θεσσαλονίκη, 1264
Θεσσαλονίκη, 1422-1430
Θωμάς ο Σλάβος, 821-823
Ιερομύαξ, 636
Ιερουσαλήμ, 614
Ιερουσαλήμ, 637
Ιτιές, 377
Καισάρεια, 1073
Καλαβρύη, 1079
Καλλίνικο, 531
Καλλίπολη, 1354
Καλλίπολη, 1366
Κάμπους Αρντιένσις, 316
Κάννες, 1018
Κάβο Μπον, 468
Καπετρου, 1049
Καρχηδών, 698
Καστοριά, 1259
Καστροτζιοβάννι, 859
Κατασύρται, 917
Κεφαλλονιά, 880
Κίβαλι, 316
Κίλλιον, 544
Κλειδίον, 1014
Κλοκότνιτσα, 1230
Κοπίδναδον, 788
Κοτύαιον, 492
Κούνδουρος, 1205
Κρασός, 804
Κρήτη, 824
Κρήτη, 828
Κρήτη, 961
Κτησιφών, 363
Κωνσταντινούπολη, 626
Κωνσταντινούπολη,674-678
Κωνσταντινούπολη,717-718
Κωνσταντινούπολη, 941
Κωνσταντινούπολη, 1047
Κωνσταντινούπολη, 1187
Κωνσταντινούπολη, 1204
Κωνσταντινούπολη, 1235
Κωνσταντινούπολη, 1260
Κωνσταντινούπολη, 1261
Κωνσταντινούπολη, 1422
Κωνσταντινούπολη, 1453
Λαλακάων, 863
Λάρισα, 1084
Λεβούνιον, 1091
Λήμνος, 1025
Λιπάρες, 880
Στήλαι, 880
Μακρύπλαγι, 1264
Μάμμης, 534
Μαντζικέρτ, 1071
Μαοζαμάλχα, 363
Μαράνγκα, 363
Μαρκέλλαι (1), 756
Μαρκέλλαι (2), 792
Μαρκιανούπολις, 377
Μάρτα, 547
Μαρτυρόπολις, 588
Μαυροπόταμος, 844
Μεδιόλανον, 539
Μελαντιάς, 559
Μελιτηνή, 576
Μέμβρησα, 536
Μεσσίνα, 843
Μιλάνο, 539
Μιλβία Γέφυρα, 312
Μπίτολα, 1015
Όρος Σέλευκος, 353
Μοντεπελόζο, 1041
Μοντεματζιόρε, 1041
Μοράβας, 1191
Μούρσα, 351
Μούτα, 629
Μουκέλλιν, 542
Μπαρ, 1042
Μπάρι, 1068-1071
Βερζιτία, 774
Μπρίντιζι, 1156
Μπροκάρ, 634
Μυριοκέφαλον, 1176
Νάπολη, 536
Νέαι Πάτραι, 1274
Νίκαια, 1077
Νίκαια, 1097
Νίκαια, 1328-1331
Νικίου, 646
Νικομήδεια, 782
Νικομήδεια, 1331-1337
Νινευί, 627
Νίσιβις (1), 338
Νίσιβις (3), 350
Νοβιοντούνουμ, 369
Νταδίν, 634
Νταμιέτα, 853
Ντεβίνα, 1279
Noviodunum, 369
Ολιβέντο, 1041
Ονγκάλ, 680
Ορόντης, 994
Όστροβο, 1043
Ούτους, 447
Όφλιμος, 622
Παγκάλεια, 978
Παλακατσίς, 1021
Παλέρμο, 830-831
Πεδιάδα Άρδα, 316
Πελαγονία, 1015
Πελαγονία, 1259
Πελεκάνος, 1329
Περκρί, 1034
Πέτρα, 551
Πετρόης, 1057
Πηγαί, 922
Πηνειού, 1084
Πιρισαμπόρα, 363
Πλίσκα, 811
Ποιμανηνόν, 1224
Πόσων, 863
Πρεσλάβα, 1053
Πρίνιτσα, 1263
Προύσα, 1317-1326
Πύλες Τραϊανού, 986
Ρίμινι, 538
Ρίσκι, 759
Ρόδος, 1249
Ρόδος, 1309
Ρομέττα, 964
Ρομέττα, 1038
Ρουσόκαστρο, 1332
Ρύνδακος, 1211
Ρώμη (1), 537-538
Ρώμη (2), 545 - 546
Σάβος/Σάβα, 388
Σαμάρα, 363
Σάρδεις, 743
Σαρδική, 809
Σάταλα, 530
Σβιντάξ, 1022
Σεβάστεια, 1070
Σεβαστούπολη, 692
Σένα Γκάλικα, 551
Σενιγκάλλια, 551
Σερδική, 809
Σέτινα, 1017
Σίγγαρα, 344
Σιδηρά Γέφυρα, 637
Σίλλυον, 677
Σιρίμνι, 1021
Σίρμιον, 441
Σίρμιον, 580-582
Σίρμιον, 1167
Σίφριος, 503
Σκάλας Βέτερες, 537
Σκαφίδας, 1304
Σολάχων, 586
Σουφετούλα, 647
Σπερχειός, 997
Στρώμνιτσα, 1014
Στρούμβιτσα, 1014
Συρακούσες, 827-828
Συρακούσες, 877-878
Ταγίναι, 552
Ταορμίνα, 902
Ταρσός, 965
Τορνίκιος, 1047
Τριάβνα, 1190
Τρικάμαρον, 533
Τροίνα, 1040
Υέλιον & Λειμμόχειρ, 1177
Φαβέντια, 542
Φάρος, 1043
Φάρσαλα, 1277
Φιλαδέλφεια, 1390
Φιλομήλιον, 1117
Φιράζ, 634
Φοίνιξ, 655
Φορίνο, 663
Φρίγδος, 394
Χαλέπι, 637
Χαλέπι, 962
Χαλέπι, 969
Χαριούπολις, 1051
Χερσόνησος, 447
Χρυσούπολη, 324
  4 ος    αιών
  5 ος    αιών
  6 ος    αιών
  7 ος    αιών
  8 ος    αιών
  9 ος    αιών
10 ος    αιών
11 ος    αιών
12 ος    αιών
13 ος    αιών
14 ος    αιών
15 ος    αιών

Aspis

Ανακατάληψη της Κωνσταντινούπολης

χρόνος:

1261

25 Ιουλίου 1261
Οι Βυζαντινοί ξαναπήραν την Πόλη μετά από 57 χρόνια κατοχής από τους Λατίνους ★ ★ ★ ★ ★
εχθρός:
Λατίνοι
τοποθεσία:
Κωνσταντινούπολη
 ακρίβεια θέσης: ●●●●●
τύπος μάχης:
Κατάληψη Πόλης
πόλεμος:
Πόλεμοι Βυζαντινών Νικαίας-Λατίνων
σύγχρονη χώρα:
Τουρκία
  Οι Βυζαντινοί(αυτοκρ.  Μιχαήλ Η' Παλαιολόγος) Οι Εχθροί
Επικεφαλής: Στρατηγός Αλέξιος Στρατηγόπουλος «Αυτοκράτωρ» Βαλδουίνος Β’ της Κων/πολης
Δυνάμεις: 800 Πολύ λίγοι
Απώλειες:

Ιστορικό πλαίσιο:
Μετά την πτώση της Κωνσταντινούπολης κατά την 4η Σταυροφορία το 1204, οι Έλληνες δεν εγκατέλειψαν ποτέ την ιδέα να ξαναπάρουν την Πόλη. Ενδεικτικά, ο Ιωάννης Γ’ Βατάτζης είχε γράψει σε μια επιστολή του στον Πάπα: «Ουδέποτε παυσόμεθα μαχόμενοι και πολεμούντες τοις κατέχουσι την Κωνσταντινούπολιν».
Μια πρώτη προσπάθεια για την κατάληψη της Πόλης έγινε από τους Βυζαντινούς της Νίκαιας το 1235. Η προσπάθεια εκείνη απέτυχε, αλλά οι Βυζαντινοί ανακατέλαβαν σιγά σιγά το μεγαλύτερο μέρος της Θράκης και της Μακεδονίας.
Η «Λατινική Αυτοκρατορία» είχε περιοριστεί στην Κωνσταντινούπολη και τα περίχωρα. Περικυκλωμένη από όλες τις μεριές από το κράτος της Νικαίας και χωρίς επαρκείς πόρους για να προσελκύσει οποιαδήποτε στρατιωτική υποστήριξη, ήταν έτοιμη να πέσει, αλλά πήρε παράταση ζωής με τον θάνατο του ικανότατου Ιωάννη Γ’ Βατάτζη, καθώς ο γιος και διάδοχός του Θεόδωρος Β’ Λάσκαρης (1254–1258) είχε να να αντιμετωπίσει άλλα προβλήματα.

Αμέσως μετά τον θάνατο του Θεοδώρου Β’, ο φιλόδοξος Μιχαήλ Η’ Παλαιολόγος (1259–1282) ανέβηκε στον θρόνο, αρχικά σαν κηδεμόνας –υποτίθεται– του ανήλικου Ιωάννη Δ’ Λάσκαρη (1259–1261). Με τον Μιχαήλ Παλαιολόγο η Νίκαια έγινε κυρίαρχος του παιχνιδιού στην περιοχή, ειδικά μετά τη νίκη στη μάχη της Πελαγονίας, το καλοκαίρι του 1259.
Έτσι ο Μιχαήλ Η’ Παλαιολόγος ήταν πλέον σε θέση να στραφεί εναντίον της Κωνσταντινούπολης. Μια πρώτη προσπάθεια το 1260, που επικεντρώθηκε στο φρούριο του Γαλατά, απέτυχε. Αλλά ο Μιχαήλ δεν πτοήθηκε. Παρόλο που έκανε συμφωνία ειρήνης με τον Λατίνο αυτοκράτορα Βαλδουίνο Β’, άρχισε αμέσως ετοιμασίες για μια νέα προσπάθεια να πάρει την Πόλη.
Ένα πρόσθετο κίνητρο για τον Μιχαήλ ήταν σίγουρα και η επιδίωξή του να παγιώσει τη θέση του στο θρόνο, η οποία το 1259 δεν ήταν ακόμα σταθεροποιημένη, δεδομένου ότι τυπικά συμβασίλευε με τον νόμιμο αυτοκράτορα, τον ανήλικο Ιωάννη Δ΄ Λάσκαρη.

Στο πλαίσιο των προετοιμασιών για τη νέα επίθεση κατά της Κωνσταντινούπολης, εντάσσεται και η συνθήκη του Νυμφαίου (Απρίλιος 1261) ανάμεσα στη Νίκαια και τη Γένοβα, τη μόνη δύναμη που μπορούσε να ανταγωνιστεί τον ενετικό στόλο. Τελικά απρόσμενες εξελίξεις έφεραν το ποθούμενον, χωρίς να χρειαστεί κάποια οργανωμένη εκστρατεία ούτε η συνδρομή των Γενοβέζων (που πάντως παρέμειναν καλοί σύμμαχοι).

Η Μάχη:
Κωνσταντινούπολη
Μιχαήλ Η’ Παλαιολόγος
Τον Ιούλιο του 1261 o Μιχαήλ Παλαιολόγος έστειλε τον στρατηγό του Αλέξιο Στρατηγόπουλο με μια μικρή δύναμη 800 ανδρών, οι περισσότεροι από τους οποίους ήταν Κουμάνοι, να ανιχνεύσουν τις κινήσεις των Βουλγάρων (για το ενδεχόμενο εισβολής τους στη Θράκη) και για να κάνουν αναγνώριση των αμυντικών θέσεων των Λατίνων στα περίχωρα της Βασιλεύουσας.
Όταν αυτή η αναγνωριστική μονάδα των Βυζαντινών έφθασε στη Σηλυβρία (60 χλμ από την Πόλη), ο Στρατηγόπουλος πληροφορήθηκε από χωρικούς της περιοχής, που πιθανότατα ήταν θεληματάριοι(1), ότι ολόκληρη η φρουρά των Λατίνων και ο Ενετικός στόλος έλειπαν σε επιδρομή κατά της Δαφνουσίας (σήμερα Kefken), μιας οχυρής νησίδας στον Εύξεινο Πόντο που ήταν κτήση της Νίκαιας. Επιπλέον οι χωρικοί αποκάλυψαν ότι οι ίδιοι μπαινόβγαιναν ανενόχλητοι όποτε ήθελαν στην Πόλη από αφύλακτα σημεία.
Ο Στρατηγόπουλος αρχικά δίστασε να επωφεληθεί, επειδή η δύναμη που διοικούσε ήταν μικρή και θα μπορούσε να εξοντωθεί αν οι Λατίνοι επέστρεφαν ξαφνικά. Επιπλέον, δεν είχε τέτοιες διαταγές. Τελικά όμως αποφάσισε να μην χάσει τέτοια ευκαιρία.

Τη νύχτα της 24ης προς 25η Ιουλίου 1261, ο Αλέξιος και οι άνδρες του πλησίασαν τα τείχη της Πόλης και κρύφτηκαν στη Μονή της Πηγής κοντά στην Πύλη της Ζωοδόχου Πηγής (ή Πύλη της Συληβρίας). Μια ομάδα από αυτούς οδηγούμενη από τους θεληματάριους πέρασε από ένα αφύλακτο σημείο και βρέθηκε μέσα στην Πόλη. Αιφνιδίασαν και σκότωσαν τους φρουρούς και μετά άνοιξαν την πύλη επιτρέποντας σε ολόκληρη την Βυζαντινή δύναμη να εισέλθει.
Οι Λατίνοι αιφνιδιάστηκαν πλήρως και μετά από σύντομη μάχη, οι Βυζαντινοί πήραν τον έλεγχο των μεσόγειων (δυτικών) τειχών. Στη συνέχεια προχώρησαν προς το εσωτερικό. Κάποιοι από τους Λατίνους στρατιώτες δοκίμασαν να αντισταθούν και έγιναν αψιμαχίες, οι οποίες όμως δεν εμπόδισαν τους Βυζαντινούς να καταλάβουν γρήγορα το μεγαλύτερο μέρος της πόλης. Πολλοί από τους Έλληνες της Πόλης υποδέχθηκαν με ενθουσιασμό τους Βυζαντινούς στρατιώτες. Ο Στρατηγόπουλος αξιοποίησε την παρουσία τους και τους ανέβασε στα τείχη για να δοθεί η εντύπωση στον εχθρό ότι είχε εισβάλει με μεγάλο στρατό.
Επικράτησε πανικός μεταξύ των Λατίνων και Ενετών της Κωνσταντινούπολης που έσπευσαν στο λιμάνι, προσπαθώντας να βρουν πλοίο για να φύγουν. Ο Λατίνος αυτοκράτορας Βαλδουίνος Β’ ήταν στο παλάτι των Βλαχερνών και έτρεξε στο παραθαλάσσιο ανάκτορο του Βουκολέοντος από όπου επιβιβάστηκε σε ένα πλοίο και αναχώρησε για την Εύβοια. Ήταν δε τέτοια η ταραχή του, που ξέχασε να πάρει μαζί του τα αυτοκρατορικά διάσημα.
Ο Στρατηγόπουλος ενεργώντας συνετά, άφησε τους Λατίνους να τρέξουν προς τις ακτές χωρίς να τους καταδιώξει και χωρίς να τους πειράξει.

Επειδή υπήρχε άμεσος κίνδυνος επιστροφής του ενετικού στόλου από τη Δαφνουσία, ο Στρατηγόπουλος διέταξε την πυρπόληση των συνοικιών των Βενετών και των άλλων Δυτικών, οι οποίες βρίσκονταν κατά μήκος του Κεράτιου κόλπου. Όταν επέστρεψε ο ενετικός στόλος, αποτελούμενος από 30 πλοία, δεν μπόρεσε να κάνει τίποτα άλλο παρά να πάρει μαζί του τις οικογένειες των Λατίνων της Πόλης και να αποπλεύσει με προορισμό άλλες λατινοκρατούμενες περιοχές. Σημειωτέον ο στόλος δεν ήταν προετοιμασμένος και δεν είχε μαζί του εφόδια, έτσι οι πρόσφυγες υπέφεραν και πολλοί πέθαναν στο ταξίδι από τις κακουχίες και από την πείνα.

Μετά από αυτήν την ανέλπιστη εξέλιξη, ο Στρατηγόπουλος βρέθηκε κύριος της Κωνσταντινούπολης. Έδωσε τα διάσημα του Λατίνου αυτοκράτορα σε έναν αγγελιοφόρο και τον έστειλε στη Νίκαια . Ο Μιχαήλ Παλαιολόγος έμαθε τα νέα από την αδερφή του Ειρήνη Ευλογία Παλαιολογίνα και στην αρχή δεν την πίστεψε. Όταν είδε όμως τα αυτοκρατορικά εμβλήματα, πείστηκε και ανεχώρησε για την Κωνσταντινούπολη.

Επακόλουθα:
Η ανακατάληψη της Κωνσταντινούπολης σήμαινε την αποκατάσταση της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας από τους Βυζαντινούς της Νικαίας και στις 15 Αυγούστου, την ημέρα της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, ο Αυτοκράτορας Μιχαήλ εισήλθε στην Πόλη θριαμβευτικά και σε πανηγυρικό κλίμα στέφθηκε στην Αγια-Σοφιά.
Μια νέα εποχή άρχιζε για το Βυζάντιο κλείνοντας τη θλιβερή παρένθεση της Λατινικής κατοχής.

 Απόδοση κειμένου στα Ελληνικά σε συνεργασία με Δημοσθένη Λαμπρινάκη

Παρατηρήσεις:
  1. Οι θεληματάριοι ήταν βετεράνοι μισθοφόροι του Βυζαντίου στις αρχές του 13ου αιώνα, οι οποίοι μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Φράγκους το 1204 έμειναν στα περίχωρα της πρωτεύουσας καλλιεργώντας τη γη. Κατά καιρούς έπαιρναν μέρος σαν έφεδροι σε πολεμικές επιχειρήσεις, αλλά γενικά ήταν απειθάρχητοι και αναξιόπιστοι τασσόμενοι άλλοτε με τους Φράγκους και άλλοτε με τους Έλληνες.