<>
thyreos

Βυζαντινες Μαχες

<>
Άβυδος, 989
Αγροί Κάτωνος, 548
Αγχίαλος (1), 708
Αγχίαλος (2), 763
Αγχίαλος, 917
Άδης, 1057
Αδραμύττιον, 1205
Αδριανούπολη, 324
Αδριανούπολη, 378
Αδριανούπολη, 813
Αδριανούπολη, 1254
Αδριανούπολη, 1369
Αζάζιον, 1030
Αζνανταΐν, 634
Ακροϊνόν, 740
Ακρ. Μερκούριον, 468
Αλεξάνδρεια, 641
Αλεξανδρέτα, 971
Αλτάβα, 578
Άμιδα, 359
Άμιδα, 502-503
Άμιδα, 973
Αμόριον, 838
Ανδρασός, 960
Ανζήν, 838
Ανθηδόνος, 634
Ανίον, 1064
Αντιόχεια, 540
Αντιόχεια, 611
Αντιόχεια, 969
Αντιόχεια Μαιάνδρου,1211
Απάμεια, 998
Απούλια, 1155
Άπρος, 1305
Αράξης, 589
Αρζαμών, 586
Αρίμινον, 538
Αρκαδιούπολις, 970
Αρκαδιούπολις, 1194
Αττάλεια, 1207
Αύξιμος, 539
Αυράσια όρη, 540
Βαβυλών, Αίγυπτος, 640
Βαθυρρύαξ, 872
Βαλάραθος, 591
Βάργυλος, 634
Βασιλικά Θερμά, 979
Βασιλική Λιβάδα, 1050
Βαφεύς, 1302
Βεζούβιος, 553
Βεράτιον, 1281
Βερεγάβα, 759
Βερόη, 1122
Βερσινικία, 813
Βεσκέρα, 682
Βιμινάκιον, 599
Βιτωλίων, 1015
Βολτούρνος, 554
Βόσπορος, 1352
Βουλγαρόφυγον, 896
Βουργάων, 535
Βουσταγάλλορα, 552
Βρινδήσιον, 1156
Γάζακα, 591
Γιαρμούκ, 636
Δαζιμών, 838
Δαμασκός, 634
Δαμιέττη, 853
Δαράς, 530
Δαράς, 573
Δέκιμον, 533
Δημητριάς, 1274
Δημητρίτσι, 1185
Διακενέ, 1050
Διάμπολις, 1049
Διδυμότειχο, 1352
Δορύστολο, 971
Δυρράχιο, 1018
Δυρράχιο, 1081
'Εδεσσα, 1031
Εκατό Βουνοί, 1050
Ελλήσποντος, 324
Έμεσα, 635-636
Επιδρομή Ρως, 860
Επιδρομή Ρως, 941
Επιδρομή Ρως, 1025
Επιδρομή Ρως, 1043
Ερμαία Άκρα, 468
Εχινάδες, 1427
Ζόμπος, 1074
Ηλιούπολις, 640
Ηράκλεια, 806
Θάκια, 545
Θαννούριος, 528
Θάσος, 829
Θεσσαλονίκη, 586
Θεσσαλονίκη, 615
Θεσσαλονίκη, 617
Θεσσαλονίκη, 617
Θεσσαλονίκη, 676-678
Θεσσαλονίκη, 904
Θεσσαλονίκη, 995
Θεσσαλονίκη, 1014
Θεσσαλονίκη, 1040
Θεσσαλονίκη, 1185
Θεσσαλονίκη, 1224
Θεσσαλονίκη, 1264
Θεσσαλονίκη, 1422-1430
Θωμάς ο Σλάβος, 821-823
Ιερομύαξ, 636
Ιερουσαλήμ, 614
Ιερουσαλήμ, 637
Ιτιές, 377
Καισάρεια, 1073
Καλαβρύη, 1079
Καλλίνικο, 531
Καλλίπολη, 1354
Καλλίπολη, 1366
Κάμπους Αρντιένσις, 316
Κάννες, 1018
Κάβο Μπον, 468
Καπετρου, 1049
Καρχηδών, 698
Καστοριά, 1259
Καστροτζιοβάννι, 859
Κατασύρται, 917
Κεφαλλονιά, 880
Κίβαλι, 316
Κίλλιον, 544
Κλειδίον, 1014
Κλοκότνιτσα, 1230
Κοπίδναδον, 788
Κοτύαιον, 492
Κούνδουρος, 1205
Κρασός, 804
Κρήτη, 824
Κρήτη, 828
Κρήτη, 961
Κτησιφών, 363
Κωνσταντινούπολη, 626
Κωνσταντινούπολη,674-678
Κωνσταντινούπολη,717-718
Κωνσταντινούπολη, 941
Κωνσταντινούπολη, 1047
Κωνσταντινούπολη, 1187
Κωνσταντινούπολη, 1204
Κωνσταντινούπολη, 1235
Κωνσταντινούπολη, 1260
Κωνσταντινούπολη, 1261
Κωνσταντινούπολη, 1422
Κωνσταντινούπολη, 1453
Λαλακάων, 863
Λάρισα, 1084
Λεβούνιον, 1091
Λήμνος, 1025
Λιπάρες, 880
Στήλαι, 880
Μακρύπλαγι, 1264
Μάμμης, 534
Μαντζικέρτ, 1071
Μαοζαμάλχα, 363
Μαράνγκα, 363
Μαρκέλλαι (1), 756
Μαρκέλλαι (2), 792
Μαρκιανούπολις, 377
Μάρτα, 547
Μαρτυρόπολις, 588
Μαυροπόταμος, 844
Μεδιόλανον, 539
Μελαντιάς, 559
Μελιτηνή, 576
Μέμβρησα, 536
Μεσσίνα, 843
Μιλάνο, 539
Μιλβία Γέφυρα, 312
Μπίτολα, 1015
Όρος Σέλευκος, 353
Μοντεπελόζο, 1041
Μοντεματζιόρε, 1041
Μοράβας, 1191
Μούρσα, 351
Μούτα, 629
Μουκέλλιν, 542
Μπαρ, 1042
Μπάρι, 1068-1071
Βερζιτία, 774
Μπρίντιζι, 1156
Μπροκάρ, 634
Μυριοκέφαλον, 1176
Νάπολη, 536
Νέαι Πάτραι, 1274
Νίκαια, 1077
Νίκαια, 1097
Νίκαια, 1328-1331
Νικίου, 646
Νικομήδεια, 782
Νικομήδεια, 1331-1337
Νινευί, 627
Νίσιβις (1), 338
Νίσιβις (3), 350
Νοβιοντούνουμ, 369
Νταδίν, 634
Νταμιέτα, 853
Ντεβίνα, 1279
Noviodunum, 369
Ολιβέντο, 1041
Ονγκάλ, 680
Ορόντης, 994
Όστροβο, 1043
Ούτους, 447
Όφλιμος, 622
Παγκάλεια, 978
Παλακατσίς, 1021
Παλέρμο, 830-831
Πεδιάδα Άρδα, 316
Πελαγονία, 1015
Πελαγονία, 1259
Πελεκάνος, 1329
Περκρί, 1034
Πέτρα, 551
Πετρόης, 1057
Πηγαί, 922
Πηνειού, 1084
Πιρισαμπόρα, 363
Πλίσκα, 811
Ποιμανηνόν, 1224
Πόσων, 863
Πρεσλάβα, 1053
Πρίνιτσα, 1263
Προύσα, 1317-1326
Πύλες Τραϊανού, 986
Ρίμινι, 538
Ρίσκι, 759
Ρόδος, 1249
Ρόδος, 1309
Ρομέττα, 964
Ρομέττα, 1038
Ρουσόκαστρο, 1332
Ρύνδακος, 1211
Ρώμη (1), 537-538
Ρώμη (2), 545 - 546
Σάβος/Σάβα, 388
Σαμάρα, 363
Σάρδεις, 743
Σαρδική, 809
Σάταλα, 530
Σβιντάξ, 1022
Σεβάστεια, 1070
Σεβαστούπολη, 692
Σένα Γκάλικα, 551
Σενιγκάλλια, 551
Σερδική, 809
Σέτινα, 1017
Σίγγαρα, 344
Σιδηρά Γέφυρα, 637
Σίλλυον, 677
Σιρίμνι, 1021
Σίρμιον, 441
Σίρμιον, 580-582
Σίρμιον, 1167
Σίφριος, 503
Σκάλας Βέτερες, 537
Σκαφίδας, 1304
Σολάχων, 586
Σουφετούλα, 647
Σπερχειός, 997
Στρώμνιτσα, 1014
Στρούμβιτσα, 1014
Συρακούσες, 827-828
Συρακούσες, 877-878
Ταγίναι, 552
Ταορμίνα, 902
Ταρσός, 965
Τορνίκιος, 1047
Τριάβνα, 1190
Τρικάμαρον, 533
Τροίνα, 1040
Υέλιον & Λειμμόχειρ, 1177
Φαβέντια, 542
Φάρος, 1043
Φάρσαλα, 1277
Φιλαδέλφεια, 1390
Φιλομήλιον, 1117
Φιράζ, 634
Φοίνιξ, 655
Φορίνο, 663
Φρίγδος, 394
Χαλέπι, 637
Χαλέπι, 962
Χαλέπι, 969
Χαριούπολις, 1051
Χερσόνησος, 447
Χρυσούπολη, 324
  4 ος    αιών
  5 ος    αιών
  6 ος    αιών
  7 ος    αιών
  8 ος    αιών
  9 ος    αιών
10 ος    αιών
11 ος    αιών
12 ος    αιών
13 ος    αιών
14 ος    αιών
15 ος    αιών

Aspis

Δεύτερη Πολιορκία της Κωνσταντινούπολης

χρόνος:

717-718

Ανεπιτυχής και ολέθρια για τους Άραβες πολιορκία της Κωνσταντινούπολης ★ ★ ★ ★
εχθρός:
Άραβες (Ομμαϋάδες)
τοποθεσία:
Κωνσταντινούπολη
 ακρίβεια θέσης: ●●●●●
τύπος μάχης:
Πολιορκία
πόλεμος:
Πρώιμοι Αραβικοί Πόλεμοι
σύγχρονη χώρα:
Τουρκία
  Οι Βυζαντινοί(αυτοκρ.  Λέων Γ' ο Ίσαυρος) Οι Εχθροί
Επικεφαλής: Αυτοκράτωρ Λέων Γ’ Μασλaμάς (Μασλαμά Ιμπν Αμπντ αλ-Μαλίκ)
Δυνάμεις: 30,000 Βυζαντινοί & 50,000 Βούλγαροι ιππείς 80.000 με 120.000 + 2560 πλοία
Απώλειες: 2555 πλοία και σχεδόν όλος ο στρατός χάθηκαν

Ιστορικό πλαίσιο:
Μετά από την πρώτη Αραβική πολιορκία της Κωνσταντινούπολης (674 – 678), οι Άραβες, παρά την αποτυχία, δεν εγκατέλειψαν τις φιλοδοξίες τους να κατακτήσουν την Πόλη.
Στο Βυζάντιο γνώριζαν από καιρό ότι οι Άραβες οργάνωναν μεγάλη επίθεση και είχαν κάνει εγκαίρως προετοιμασίες για να αντέξουν σε μακρόχρονη πολιορκία. Ένας από τους λόγους που ο Αυτοκράτορας Λέων Γ’ είχε πάρει τον θρόνο ήταν επειδή οι προκάτοχοί του δεν είχαν τα προσόντα να διαχειριστούν την επικείμενη εισβολή.

Το 717 μια δύναμη 80.000 ανδρών, υπό την ηγεσία του Μασλαμά ιμπν Αμπντ αλ-Μαλίκ («Μασλαμάς» ή «Μωσλεμάς» για τους Έλληνες), διέπλευσε τον Ελλήσποντο από την Μικρά Ασία για να πολιορκήσει την Κωνσταντινούπολη από ξηράς, ενώ ένας τεράστιος στόλος από αραβικές γαλέρες διοικούμενος από τον ναύαρχο Σουλεϊμάν, με 1.800 πλοία, εισέπλευσε στην Θάλασσα του Μαρμαρά, στα νότια και ανατολικά της Πόλης.
Όμως, οι Βυζαντινοί ήταν καλά προετοιμασμένοι. Είχαν ένα τρομερό όπλο, το υγρό πυρ, απέναντι στο οποίο οι Άραβες δεν μπορούσαν να αμυνθούν. Επιπροσθέτως, είχαν έναν σύμμαχο που αποδείχθηκε πολύτιμος: τους Βουλγάρους.
Οι Βούλγαροι, που είχαν αποκαταστήσει τις σχέσεις τους με τους Βυζαντινούς ένα χρόνο πριν με τον Χαν Τέρβελ, όταν έμαθαν για την εισβολή των μωαμεθανών, προσέτρεξαν σε βοήθεια της πολιορκούμενης Πόλης, και παρενοχλούσαν συνεχώς τα μετόπισθεν των πολιορκητών. Ο ιστορικός Νόργουϊτς παρατηρεί: «οι Βούλγαροι δεν αγαπούσαν τους Βυζαντινούς, αλλά προτιμούσαν αυτούς από τους άπιστους και ήταν σε κάθε περίπτωση πεπεισμένοι ότι εάν η Κωνσταντινούπολη έπεφτε, θα έπρεπε να πέσει σε χέρια Βουλγάρων και όχι Αράβων».

Η Μάχη:
Κωνσταντινούπολη (2)
τα τείχη της Κωνσταντινούπολης
Η πολιορκία άρχισε στις 15 Αυγούστου του 717. Από τις πρώτες ενέργειες των Αράβων ήταν να περιζώσουν τα χερσαία τείχη με τάφρο και ξηρολιθικό τείχος.
Στις 1 Σεπτεμβρίου του 717 κατέπλευσε στην Προποντίδα και ο μουσουλανικός στόλος με 1.800 πλοία. Ο Λέων Γ’ βλέποντας τα εχθρικά πλοία σε πυκνή διάταξη και να παρασύρονται εν μέσω νηνεμίας από το ρεύμα του Βισπόρου, διέταξε τον Βυζαντινο στόλο να επιτεθεί. Οι απώλειες που επέφερε το υγρό πυρ ήταν πρωτοφανείς και οι εχθροί τρομοκρατήθηκαν «τὴν τοῦ ὑγροῦ πυρὸς ἐγνωκότες δραστικωτάτην ἐνέργειαν».

Λίγο αργότερα, το φθινόπωρο του 717, το Βουλγαρικό ιππικό έκανε την εμφάνισή του στα δυτικά. Οι Άραβες αιφνιδιάστηκαν από τον νέο αντίπαλο που δεν τον περίμεναν. Η Βουλγαρική επίθεση προξένησε σημαντικές απώλειες στους Μουσουλμάνους. Αναθαρρώντας οι Βυζαντινοί άνοιξαν τις πύλες και έκαναν έξοδο προσπαθώντας να σπάσουν την πολιορκία, αλλά ανακόπηκαν στα Αραβικά ορύγματα και αναγκάσθηκαν να υποχωρήσουν.
Το σκηνικό αυτό επαναλήφθηκε αρκετές φορές κατά τη διάρκεια της πολιορκίας. Η Βουλγαρική απειλή στα μετόπισθεν των Αράβων τους ανάγκασε να κατασκευάσουν οχυρώσεις και κατά των Βουλγάρων. Έτσι βρέθηκαν σε μειονεκτική θέση ευρισκόμενοι σε μια λεπτή λωρίδα γης, μεταξύ οχυρωματικών έργων, η οποία δεχόταν επιθέσεις από αμφότερες τις πλευρές.

Ο χειμώνας 717-718 ήταν «ο χειρότερος χειμώνας που μπορεί κάποιος να θυμηθεί». Η Κωνσταντινούπολη εφοδιαζόταν μέσω Μαύρης Θαλάσσης και δεν υπέφερε ιδιαίτερα από έλλειψη εφοδίων, σε αντίθεση με τους Άραβες πολιορκητές στην ξηρά, οι οποίοι υπέφεραν από το φοβερό κρύο, από ασθένειες και από πείνα, τόσο που αναγκάσθηκαν να τρώνε τις ίδιες τις καμήλες τους, τα άλογα, τα γαϊδούρια και ακόμη και πέτρες και τις σωρούς των νεκρών. Πολλοί άνθρωποι και πολλά ζώα πέθαναν από το ψύχος. Το έδαφος ήταν σκεπασμένο από παγωμένο χιόνι επί 100 μέρες και οι Άραβες αναγκάζονταν να ρίχνουν τους νεκρούς τους στη θάλασσα του Μαρμαρά.
Την άνοιξη κατέπλευσε ένας Αιγυπτιακός στόλος 400 πλοίων και ένας άλλος από τη βόρεια Αφρική με 360 πλοία με ενισχύσεις και εφόδια. Οι στόλοι αυτοί προσπάθησαν να κρατήσουν την παρουσία τους όσο το δυνατό κρυφή καθώς είχαν πληροφορηθεί την τρομακτική ισχύ των Βυζαντινών στη θάλασσα. Έτσι αγκυροβόλησαν σε έναν απομακρυσμένο κόλπο στη μικρασιατική ακτή. Όμως έγιναν αντιληπτοί γιατί προδόθηκαν από Αιγυπτίους χριστιανούς ναύτες που αυτομόλησαν μαζικά στους Βυζαντινούς. Ο Βυζαντινός στόλος επιτέθηκε ξανά και κατέστρεψε μεγάλο μέρος και από αυτήν την αρμάδα που πάντως είχε προφτάσει να ξεφορτώσει κάποια εφόδια και αυτό έδωσε τη δυνατότητα στους πολιορκητές να κάνουν νέες εφόδους κατά της Πόλης, χωρίς όμως να καταφέρουν τίποτα.

Σαν να μην έφταναν όλα αυτά, το στρατόπεδο των Αράβων υπέφερε μετά την άνοιξη και από κάποια επιδημία που τους αποδεκάτιζε. Κάτω από αυτές τις εφιαλτικές συνθήκες, έχοντας ήδη βαριές απώλειες, εξουθενωμένοι από τις συνεχείς μάχες, αποδεκατισμένοι από αρρώστιες και πείνα, με καταρρακωμένο το ηθικό από το επιθετικό αδιέξοδο, τον Ιούλιο του 718 οι Άραβες προσπάθησαν να αποσυρθούν στα πλοία τους. Καθώς όμως προσπαθούσαν να απαγκιστρωθούν από τις θέσεις τους στην ξηρά, δέχτηκαν νέα επίθεση από τους Βούλγαρους ιππείς. Οι χρονικογράφοι της εποχής αναφέρουν ότι 22.000 με 32.000 Άραβες φονεύθηκαν σε εκείνη την τελευταία Βουλγαρική επίθεση.

Η πολιορκία λύθηκε στις 15 Αυγούστου του 718, ακριβώς έναν χρόνο μετά την έναρξή της. Οι ταλαιπωρημένοι πολιορκητές επιβιβάστηκαν όπως όπως στα εναπομείναντα πλοία, όμως κατά την αναχώρησή τους μια μεγάλη καταιγίδα, μέσα στην Προποντίδα, βύθισε τα περισσότερα πλοία. Τελικά, μετά και από μία νέα τρικυμία στο Αιγαίο, μόνο πέντε γαλέρες γλύτωσαν και μπόρεσαν να επιστρέψουν στη Συρία. Όλος ο υπόλοιπος στόλος καταστράφηκε.

Σύμφωνα με μουσουλμανικές πηγές, οι Άραβες σε αυτήν την πολιορκία έχασαν 2.500 πλοία και 150.000 άντρες (σήμερα πιστεύεται ότι οι απώλειες ήταν 80.000-120.000)

Αξιοσημείωτα:
Υπάρχει η υπόνοια ότι η δεύτερη καταιγίδα στο Αιγαίο που αποτελείωσε τον Αραβικό στόλο κατά την υποχώρησή του δεν ήταν στην πραγματικότητα μια συνηθισμένη τρικυμία, αλλά έκρηξη κάποιου ηφαιστείου, επειδή κατά τον Θεοφάνη «ἐπῆλθεν αὐτοῖς θεομηνία φοβερά· χάλαζα γὰρ πύρινος κατελθοῦσα ἐπ' αὐτοὺς τὸ ὕδωρ τῆς θαλάσσης καχλάσαι πεποίηκεν, καὶ τῆς πίσσης λυθείσης, αὔτανδροι αἱ ναῦς εἰς βυθὸν κατηνέχθησαν».

Επακόλουθα:
Ήταν μια κοσμοϊστορικής σημασίας νίκη για το Βυζάντιο, ενώ για τους Άραβες ήταν μεγάλο πλήγμα. Η πολιορκία του 717-718 σηματοδοτεί το τέλος της εποχής της συνεχούς επέκτασης των Αράβων και την αποσόβηση του εξ ανατολών κινδύνου για την Ευρώπη.
Η πολιορκία του 717-718 πιστεύεται ότι ήταν η μεγαλύτερη στρατιωτική νίκη του Βυζαντίου.

 Απόδοση κειμένου στα Ελληνικά σε συνεργασία με Δημοσθένη Λαμπρινάκη