<>
thyreos

Βυζαντινες Μαχες

<>
Άβυδος, 989
Αγροί Κάτωνος, 548
Αγχίαλος (1), 708
Αγχίαλος (2), 763
Αγχίαλος, 917
Άδης, 1057
Αδραμύττιον, 1205
Αδριανούπολη, 324
Αδριανούπολη, 378
Αδριανούπολη, 813
Αδριανούπολη, 1254
Αδριανούπολη, 1369
Αζάζιον, 1030
Αζνανταΐν, 634
Ακροϊνόν, 740
Ακρ. Μερκούριον, 468
Αλεξάνδρεια, 641
Αλεξανδρέτα, 971
Αλτάβα, 578
Άμιδα, 359
Άμιδα, 502-503
Άμιδα, 973
Αμόριον, 838
Ανδρασός, 960
Ανζήν, 838
Ανθηδόνος, 634
Ανίον, 1064
Αντιόχεια, 540
Αντιόχεια, 611
Αντιόχεια, 969
Αντιόχεια Μαιάνδρου,1211
Απάμεια, 998
Απούλια, 1155
Άπρος, 1305
Αράξης, 589
Αρζαμών, 586
Αρίμινον, 538
Αρκαδιούπολις, 970
Αρκαδιούπολις, 1194
Αττάλεια, 1207
Αύξιμος, 539
Αυράσια όρη, 540
Βαβυλών, Αίγυπτος, 640
Βαθυρρύαξ, 872
Βαλάραθος, 591
Βάργυλος, 634
Βασιλικά Θερμά, 979
Βασιλική Λιβάδα, 1050
Βαφεύς, 1302
Βεζούβιος, 553
Βεράτιον, 1281
Βερεγάβα, 759
Βερόη, 1122
Βερσινικία, 813
Βεσκέρα, 682
Βιμινάκιον, 599
Βιτωλίων, 1015
Βολτούρνος, 554
Βόσπορος, 1352
Βουλγαρόφυγον, 896
Βουργάων, 535
Βουσταγάλλορα, 552
Βρινδήσιον, 1156
Γάζακα, 591
Γιαρμούκ, 636
Δαζιμών, 838
Δαμασκός, 634
Δαμιέττη, 853
Δαράς, 530
Δαράς, 573
Δέκιμον, 533
Δημητριάς, 1274
Δημητρίτσι, 1185
Διακενέ, 1050
Διάμπολις, 1049
Διδυμότειχο, 1352
Δορύστολο, 971
Δυρράχιο, 1018
Δυρράχιο, 1081
'Εδεσσα, 1031
Εκατό Βουνοί, 1050
Ελλήσποντος, 324
Έμεσα, 635-636
Επιδρομή Ρως, 860
Επιδρομή Ρως, 941
Επιδρομή Ρως, 1025
Επιδρομή Ρως, 1043
Ερμαία Άκρα, 468
Εχινάδες, 1427
Ζόμπος, 1074
Ηλιούπολις, 640
Ηράκλεια, 806
Θάκια, 545
Θαννούριος, 528
Θάσος, 829
Θεσσαλονίκη, 586
Θεσσαλονίκη, 615
Θεσσαλονίκη, 617
Θεσσαλονίκη, 617
Θεσσαλονίκη, 676-678
Θεσσαλονίκη, 904
Θεσσαλονίκη, 995
Θεσσαλονίκη, 1014
Θεσσαλονίκη, 1040
Θεσσαλονίκη, 1185
Θεσσαλονίκη, 1224
Θεσσαλονίκη, 1264
Θεσσαλονίκη, 1422-1430
Θωμάς ο Σλάβος, 821-823
Ιερομύαξ, 636
Ιερουσαλήμ, 614
Ιερουσαλήμ, 637
Ιτιές, 377
Καισάρεια, 1073
Καλαβρύη, 1079
Καλλίνικο, 531
Καλλίπολη, 1354
Καλλίπολη, 1366
Κάμπους Αρντιένσις, 316
Κάννες, 1018
Κάβο Μπον, 468
Καπετρου, 1049
Καρχηδών, 698
Καστοριά, 1259
Καστροτζιοβάννι, 859
Κατασύρται, 917
Κεφαλλονιά, 880
Κίβαλι, 316
Κίλλιον, 544
Κλειδίον, 1014
Κλοκότνιτσα, 1230
Κοπίδναδον, 788
Κοτύαιον, 492
Κούνδουρος, 1205
Κρασός, 804
Κρήτη, 824
Κρήτη, 828
Κρήτη, 961
Κτησιφών, 363
Κωνσταντινούπολη, 626
Κωνσταντινούπολη,674-678
Κωνσταντινούπολη,717-718
Κωνσταντινούπολη, 941
Κωνσταντινούπολη, 1047
Κωνσταντινούπολη, 1187
Κωνσταντινούπολη, 1204
Κωνσταντινούπολη, 1235
Κωνσταντινούπολη, 1260
Κωνσταντινούπολη, 1261
Κωνσταντινούπολη, 1422
Κωνσταντινούπολη, 1453
Λαλακάων, 863
Λάρισα, 1084
Λεβούνιον, 1091
Λήμνος, 1025
Λιπάρες, 880
Στήλαι, 880
Μακρύπλαγι, 1264
Μάμμης, 534
Μαντζικέρτ, 1071
Μαοζαμάλχα, 363
Μαράνγκα, 363
Μαρκέλλαι (1), 756
Μαρκέλλαι (2), 792
Μαρκιανούπολις, 377
Μάρτα, 547
Μαρτυρόπολις, 588
Μαυροπόταμος, 844
Μεδιόλανον, 539
Μελαντιάς, 559
Μελιτηνή, 576
Μέμβρησα, 536
Μεσσίνα, 843
Μιλάνο, 539
Μιλβία Γέφυρα, 312
Μπίτολα, 1015
Όρος Σέλευκος, 353
Μοντεπελόζο, 1041
Μοντεματζιόρε, 1041
Μοράβας, 1191
Μούρσα, 351
Μούτα, 629
Μουκέλλιν, 542
Μπαρ, 1042
Μπάρι, 1068-1071
Βερζιτία, 774
Μπρίντιζι, 1156
Μπροκάρ, 634
Μυριοκέφαλον, 1176
Νάπολη, 536
Νέαι Πάτραι, 1274
Νίκαια, 1077
Νίκαια, 1097
Νίκαια, 1328-1331
Νικίου, 646
Νικομήδεια, 782
Νικομήδεια, 1331-1337
Νινευί, 627
Νίσιβις (1), 338
Νίσιβις (3), 350
Νοβιοντούνουμ, 369
Νταδίν, 634
Νταμιέτα, 853
Ντεβίνα, 1279
Noviodunum, 369
Ολιβέντο, 1041
Ονγκάλ, 680
Ορόντης, 994
Όστροβο, 1043
Ούτους, 447
Όφλιμος, 622
Παγκάλεια, 978
Παλακατσίς, 1021
Παλέρμο, 830-831
Πεδιάδα Άρδα, 316
Πελαγονία, 1015
Πελαγονία, 1259
Πελεκάνος, 1329
Περκρί, 1034
Πέτρα, 551
Πετρόης, 1057
Πηγαί, 922
Πηνειού, 1084
Πιρισαμπόρα, 363
Πλίσκα, 811
Ποιμανηνόν, 1224
Πόσων, 863
Πρεσλάβα, 1053
Πρίνιτσα, 1263
Προύσα, 1317-1326
Πύλες Τραϊανού, 986
Ρίμινι, 538
Ρίσκι, 759
Ρόδος, 1249
Ρόδος, 1309
Ρομέττα, 964
Ρομέττα, 1038
Ρουσόκαστρο, 1332
Ρύνδακος, 1211
Ρώμη (1), 537-538
Ρώμη (2), 545 - 546
Σάβος/Σάβα, 388
Σαμάρα, 363
Σάρδεις, 743
Σαρδική, 809
Σάταλα, 530
Σβιντάξ, 1022
Σεβάστεια, 1070
Σεβαστούπολη, 692
Σένα Γκάλικα, 551
Σενιγκάλλια, 551
Σερδική, 809
Σέτινα, 1017
Σίγγαρα, 344
Σιδηρά Γέφυρα, 637
Σίλλυον, 677
Σιρίμνι, 1021
Σίρμιον, 441
Σίρμιον, 580-582
Σίρμιον, 1167
Σίφριος, 503
Σκάλας Βέτερες, 537
Σκαφίδας, 1304
Σολάχων, 586
Σουφετούλα, 647
Σπερχειός, 997
Στρώμνιτσα, 1014
Στρούμβιτσα, 1014
Συρακούσες, 827-828
Συρακούσες, 877-878
Ταγίναι, 552
Ταορμίνα, 902
Ταρσός, 965
Τορνίκιος, 1047
Τριάβνα, 1190
Τρικάμαρον, 533
Τροίνα, 1040
Υέλιον & Λειμμόχειρ, 1177
Φαβέντια, 542
Φάρος, 1043
Φάρσαλα, 1277
Φιλαδέλφεια, 1390
Φιλομήλιον, 1117
Φιράζ, 634
Φοίνιξ, 655
Φορίνο, 663
Φρίγδος, 394
Χαλέπι, 637
Χαλέπι, 962
Χαλέπι, 969
Χαριούπολις, 1051
Χερσόνησος, 447
Χρυσούπολη, 324
  4 ος    αιών
  5 ος    αιών
  6 ος    αιών
  7 ος    αιών
  8 ος    αιών
  9 ος    αιών
10 ος    αιών
11 ος    αιών
12 ος    αιών
13 ος    αιών
14 ος    αιών
15 ος    αιών

Aspis

Μάχη στο Φιλομήλιον

χρόνος:

1117

Νίκη των Βυζαντινών υπό τον Αλέξιο που υιοθέτησε καινοτόμες τακτικές μάχης ★ ★ ★ ★ ★
εχθρός:
Σελτζούκοι Τούρκοι
τοποθεσία:
Κοντά στο σημερινό Ακσεχίρ της επαρχίας Ικονίου, στην κεντρική Τουρκία
 ακρίβεια θέσης: ●●●●
τύπος μάχης:
Μάχη εκ Παρατάξεως
πόλεμος:
Πόλεμοι εναντίον των Σελτζούκων Τούρκων
σύγχρονη χώρα:
Τουρκία
  Οι Βυζαντινοί(αυτοκρ.  Αλέξιος Α’ Κομνηνός) Οι Εχθροί
Επικεφαλής: Αυτοκράτωρ Αλέξιος Α’ Κομνηνός Σουλτάνος Μαλίκ Σαχ
Δυνάμεις:
Απώλειες:

Ιστορικό πλαίσιο:
Μετά τις επιτυχίες της Α΄ Σταυροφορίας, οι Βυζαντινοί ανακατέλαβαν τις ακτές του Αιγαίου και το μεγαλύτερο μέρος της ενδοχώρας της δυτικής Μικράς Ασίας. Όμως με το τέλος της Α΄ Σταυροφορίας, μετά το 1100, οι Σελτζούκοι άρχισαν να σημειώνουν νίκες εναντίον των Σταυροφόρων και ξανάρχισαν επιδρομές στα Βυζαντινά εδάφη της Μικράς Ασίας.
Η ανατολική Μικρά Ασία ήταν διαιρεμένη σε δύο κύρια αντιμαχόμενα μουσουλμανικά κράτη: 1) το σελτζουκικό σουλτανάτο του Ρουμ με πρωτεύουσα το Ικόνιο, που είχε αποσχιστεί από το Μεγάλο σουλτανάτο των Σελτζούκων που εκτεινόταν σε Συρία και Ιράκ, και 2) το εμιράτο που είχαν ιδρύσει οι Ντανισμεντίδες ή Δανισμενδίδες Τούρκοι (Τανισμάνιοι στις βυζαντινές πηγές) με πρωτεύουσα την Σεβάστεια. Εκτός από αυτά τα δύο κράτη, υπάρχουν και διάφορες άλλες μικρότερες ημι-ανεξάρτητες ηγεμονίες Τουρκομάνων.
Για χρόνια οι συγκρούσεις με τους Σελτζούκους συνεχίστηκαν. Ο στρατοπεδάρχης Ευμάθιος Φιλοκάλης είχε θεαματικές επιτυχίες το 1109. Ανοικοδόμησε το ερημωμένο Αδραμύττιο και στη συνέχεια συνέτριψε μια δύναμη 24.000 Σελτζούκων στον Μαίανδρο ποταμό. Λίγο αργότερα απώθησε τους Σελτζούκους στη Φιλαδέλφεια. Οι Τούρκοι απάντησαν με νέες καταστροφικές επιδρομές. Μεταξύ άλλων καταστράφηκαν τα μοναστήρια του όρους Ολύμπου της Βιθυνίας, όπως και εκείνα του όρους Λάτρος στη νοτιοδυτική Μικρά Ασία.
Το 1116 ο Αυτοκράτορας Αλέξιος Α’ Κομνηνός, αν και με προβλήματα υγείας λόγω της ποδάγρας που τον ταλαιπωρούσε, αποφάσισε να αναλάβει προσωπικά το μέτωπο της Μικράς Ασίας. Αφού διασκόρπισε ομάδες Τουρκομάνων επιδρομέων στην περιοχή της Βιθυνίας, και αφού τους νίκησε σε μικρής κλίμακας μάχη στο Ποιμανηνό, έλαβε νέες ενισχύσεις και αποφάσισε να κλιμακώσει την αντεπίθεσή του προωθούμενος τον επόμενο χρόνο προς τα νοτιοανατολικά. Ο βυζαντινός στρατός προέλασε βαθιά μέσα στην μικρασιατική ενδοχώρα και κατέλαβε εύκολα το Φιλομήλιο (σημερινό Ακσεχίρ), πόλη με σημαντικό χριστιανικό πληθυσμό σε μικρή απόσταση από την σελτζουκική πρωτεύουσα Ικόνιο.
Ενώ ο Αλέξιος ήταν στο Φιλομήλιον, σχεδιάζοντας ίσως να κινηθεί εναντίον του Ικονίου, πληροφορήθηκε ότι μια μεγάλη δύναμη Σελτζούκων προσέγγιζε από το βορρά, οπότε αποφάσισε να υποχωρήσει. Αφού συγκέντρωσε τον χριστιανικό πληθυσμό της περιοχής, ο βυζαντινός στρατός πήρε τον δρόμο της επιστροφής.

Η Μάχη:
Φιλομήλιον
Πολύ σύντομα η εμπροσθοφυλακή των Σελτζούκων με επικεφαλής έναν πολέμαρχο ονόματι Μαναλούγκ, έφτασε τον Βυζαντινό στρατό.
Οι Βυζαντινοί εισήγαγαν σε αυτήν τη σύγκρουση έναν νέο σχηματισμό μάχης, επινόησης του Αλεξίου με την ονομασία «Παράταξις» (η οποία μάλλον εφαρμόσθηκε εξ ανάγκης για να προστατευθεί ο άμαχος πληθυσμός που ήταν μαζί με τον στρατό). Ήταν ένας αμυντικός, κατά βάση, σχηματισμός, σε σχήμα «κούφιου τετραγώνου», με βαρύ πεζικό και τοξότες στην εξωτερική περίμετρο για να απωθούν τις επιθέσεις των ιπποτοξοτών του εχθρού, και τις αποσκευές, τις προμήθειες και τους αμάχους προστατευμένα στο κέντρο. Το ιππικό ήταν σε θέσεις εσωτερικά του σχηματισμού σε σημεία που ήταν εύκολο να κάνει αιφνιδιαστικές εφόδους, όποτε οι συνθήκες της μάχης το επέτρεπαν.

Οι άντρες της εμπροσθοφυλακής του Μαναλούγκ ξαφνιάστηκαν από τον ασυνήθιστο σχηματισμό και δεν μπόρεσαν να τον διασπάσουν, ενώ υπέστησαν σοβαρές απώλειες από τους τοξότες στην περίμετρο της παράταξης.
Την επόμενη μέρα κατέφθασε ο ίδιος ο σουλτάνος του Ρουμ Μαλίκ Σαχ με τον κύριο όγκο του στρατού και εξαπέλυσε επίθεση ταυτόχρονα στην εμπροσθοφυλακή και στα μετόπισθεν των Βυζαντινών. Ο Αλέξιος διέταξε αντεπίθεση με αρχηγό τον γιο του Ανδρόνικο η οποία όμως δεν είχε αποτέλεσμα, και ο Ανδρόνικος σκοτώθηκε.
Η επόμενη αντεπίθεση υπό τον Νικηφόρο Βρυέννιο, σύζυγο της Άννας Κομνηνής (και γαμπρό του Αλεξίου) και διοικητή της δεξιάς πτέρυγας του ιππικού ήταν απόλυτα πετυχημένη καθώς διέλυσε την επίθεση των Τούρκων και τους ανάγκασε να υποχωρήσουν άτακτα αφήνοντας πολλούς νεκρούς.
Ο Μαλίκ Σαχ σε μια απέλπιδα προσπάθεια να ανατρέψει την κατάσταση, επιχείρησε νυχτερινή επίθεση ελπίζοντας ότι θα αιφνιδίαζε τους Έλληνες.. Ο Αλέξιος όμως περίμενε αυτήν την κίνηση (τα έκαναν συχνά αυτά οι Τούρκοι) και ήταν προετοιμασμένος. Έτσι η νυχτερινή έφοδος των Σελτζούκων οδήγησε σε νέα σφαγή τους και άτακτη υποχώρηση.
Την επομένη ημέρα ο Μαλίκ Σαχ επιτέθηκε ξανά, με τα τμήματά του να περικυκλώνουν πλήρως τους Βυζαντινούς απ’ όλες τις πλευρές. Οι Βυζαντινοί αγωνίστηκαν και πάλι σταθερά και πειθαρχημένοι στην παράταξή τους και οι Σελτζούκοι αποκρούσθηκαν για μια ακόμη φορά.

Επακόλουθα:
Την επομένη ημέρα, ο Μαλίκ Σαχ έστειλε στον Αλέξιο αντιπροσωπεία με προτάσεις για ειρήνη. Οι δύο ηγέτες συναντήθηκαν στη σκηνή του Αλεξίου. Ο Μαλίκ Σαχ φίλησε το γόνατο του Αλεξίου, ενώ ο Αλέξιος έβγαλε το βαρύτιμο πανωφόρι του και το έβαλε στους ώμους του σουλτάνου. Τα δύο μέρη συμφώνησαν για ειρήνη και για τα σύνορα.
Όμως εκδηλώθηκε εξέγερση των Σελτζούκων εναντίον του Μαλίκ Σαχ που σύντομα εκθρονίστηκε από τον ετεροθαλή αδερφό του Μασούντ, τυφλώθηκε και λίγο μετά εκτελέστηκε.

 Απόδοση κειμένου στα Ελληνικά σε συνεργασία με Δημοσθένη Λαμπρινάκη