<>
thyreos

Βυζαντινες Μαχες

<>
Άβυδος, 989
Αγροί Κάτωνος, 548
Αγχίαλος (1), 708
Αγχίαλος (2), 763
Αγχίαλος, 917
Άδης, 1057
Αδραμύττιον, 1205
Αδριανούπολη, 324
Αδριανούπολη, 378
Αδριανούπολη, 813
Αδριανούπολη, 1254
Αδριανούπολη, 1369
Αζάζιον, 1030
Αζνανταΐν, 634
Ακροϊνόν, 740
Ακρ. Μερκούριον, 468
Αλεξάνδρεια, 641
Αλεξανδρέτα, 971
Αλτάβα, 578
Άμιδα, 359
Άμιδα, 502-503
Άμιδα, 973
Αμόριον, 838
Ανδρασός, 960
Ανζήν, 838
Ανθηδόνος, 634
Ανίον, 1064
Αντιόχεια, 540
Αντιόχεια, 611
Αντιόχεια, 969
Αντιόχεια Μαιάνδρου,1211
Απάμεια, 998
Απούλια, 1155
Άπρος, 1305
Αράξης, 589
Αρζαμών, 586
Αρίμινον, 538
Αρκαδιούπολις, 970
Αρκαδιούπολις, 1194
Αττάλεια, 1207
Αύξιμος, 539
Αυράσια όρη, 540
Βαβυλών, Αίγυπτος, 640
Βαθυρρύαξ, 872
Βαλάραθος, 591
Βάργυλος, 634
Βασιλικά Θερμά, 979
Βασιλική Λιβάδα, 1050
Βαφεύς, 1302
Βεζούβιος, 553
Βεράτιον, 1281
Βερεγάβα, 759
Βερόη, 1122
Βερσινικία, 813
Βεσκέρα, 682
Βιμινάκιον, 599
Βιτωλίων, 1015
Βολτούρνος, 554
Βόσπορος, 1352
Βουλγαρόφυγον, 896
Βουργάων, 535
Βουσταγάλλορα, 552
Βρινδήσιον, 1156
Γάζακα, 591
Γιαρμούκ, 636
Δαζιμών, 838
Δαμασκός, 634
Δαμιέττη, 853
Δαράς, 530
Δαράς, 573
Δέκιμον, 533
Δημητριάς, 1274
Δημητρίτσι, 1185
Διακενέ, 1050
Διάμπολις, 1049
Διδυμότειχο, 1352
Δορύστολο, 971
Δυρράχιο, 1018
Δυρράχιο, 1081
'Εδεσσα, 1031
Εκατό Βουνοί, 1050
Ελλήσποντος, 324
Έμεσα, 635-636
Επιδρομή Ρως, 860
Επιδρομή Ρως, 941
Επιδρομή Ρως, 1025
Επιδρομή Ρως, 1043
Ερμαία Άκρα, 468
Εχινάδες, 1427
Ζόμπος, 1074
Ηλιούπολις, 640
Ηράκλεια, 806
Θάκια, 545
Θαννούριος, 528
Θάσος, 829
Θεσσαλονίκη, 586
Θεσσαλονίκη, 615
Θεσσαλονίκη, 617
Θεσσαλονίκη, 617
Θεσσαλονίκη, 676-678
Θεσσαλονίκη, 904
Θεσσαλονίκη, 995
Θεσσαλονίκη, 1014
Θεσσαλονίκη, 1040
Θεσσαλονίκη, 1185
Θεσσαλονίκη, 1224
Θεσσαλονίκη, 1264
Θεσσαλονίκη, 1422-1430
Θωμάς ο Σλάβος, 821-823
Ιερομύαξ, 636
Ιερουσαλήμ, 614
Ιερουσαλήμ, 637
Ιτιές, 377
Καισάρεια, 1073
Καλαβρύη, 1079
Καλλίνικο, 531
Καλλίπολη, 1354
Καλλίπολη, 1366
Κάμπους Αρντιένσις, 316
Κάννες, 1018
Κάβο Μπον, 468
Καπετρου, 1049
Καρχηδών, 698
Καστοριά, 1259
Καστροτζιοβάννι, 859
Κατασύρται, 917
Κεφαλλονιά, 880
Κίβαλι, 316
Κίλλιον, 544
Κλειδίον, 1014
Κλοκότνιτσα, 1230
Κοπίδναδον, 788
Κοτύαιον, 492
Κούνδουρος, 1205
Κρασός, 804
Κρήτη, 824
Κρήτη, 828
Κρήτη, 961
Κτησιφών, 363
Κωνσταντινούπολη, 626
Κωνσταντινούπολη,674-678
Κωνσταντινούπολη,717-718
Κωνσταντινούπολη, 941
Κωνσταντινούπολη, 1047
Κωνσταντινούπολη, 1187
Κωνσταντινούπολη, 1204
Κωνσταντινούπολη, 1235
Κωνσταντινούπολη, 1260
Κωνσταντινούπολη, 1261
Κωνσταντινούπολη, 1422
Κωνσταντινούπολη, 1453
Λαλακάων, 863
Λάρισα, 1084
Λεβούνιον, 1091
Λήμνος, 1025
Λιπάρες, 880
Στήλαι, 880
Μακρύπλαγι, 1264
Μάμμης, 534
Μαντζικέρτ, 1071
Μαοζαμάλχα, 363
Μαράνγκα, 363
Μαρκέλλαι (1), 756
Μαρκέλλαι (2), 792
Μαρκιανούπολις, 377
Μάρτα, 547
Μαρτυρόπολις, 588
Μαυροπόταμος, 844
Μεδιόλανον, 539
Μελαντιάς, 559
Μελιτηνή, 576
Μέμβρησα, 536
Μεσσίνα, 843
Μιλάνο, 539
Μιλβία Γέφυρα, 312
Μπίτολα, 1015
Όρος Σέλευκος, 353
Μοντεπελόζο, 1041
Μοντεματζιόρε, 1041
Μοράβας, 1191
Μούρσα, 351
Μούτα, 629
Μουκέλλιν, 542
Μπαρ, 1042
Μπάρι, 1068-1071
Βερζιτία, 774
Μπρίντιζι, 1156
Μπροκάρ, 634
Μυριοκέφαλον, 1176
Νάπολη, 536
Νέαι Πάτραι, 1274
Νίκαια, 1077
Νίκαια, 1097
Νίκαια, 1328-1331
Νικίου, 646
Νικομήδεια, 782
Νικομήδεια, 1331-1337
Νινευί, 627
Νίσιβις (1), 338
Νίσιβις (3), 350
Νοβιοντούνουμ, 369
Νταδίν, 634
Νταμιέτα, 853
Ντεβίνα, 1279
Noviodunum, 369
Ολιβέντο, 1041
Ονγκάλ, 680
Ορόντης, 994
Όστροβο, 1043
Ούτους, 447
Όφλιμος, 622
Παγκάλεια, 978
Παλακατσίς, 1021
Παλέρμο, 830-831
Πεδιάδα Άρδα, 316
Πελαγονία, 1015
Πελαγονία, 1259
Πελεκάνος, 1329
Περκρί, 1034
Πέτρα, 551
Πετρόης, 1057
Πηγαί, 922
Πηνειού, 1084
Πιρισαμπόρα, 363
Πλίσκα, 811
Ποιμανηνόν, 1224
Πόσων, 863
Πρεσλάβα, 1053
Πρίνιτσα, 1263
Προύσα, 1317-1326
Πύλες Τραϊανού, 986
Ρίμινι, 538
Ρίσκι, 759
Ρόδος, 1249
Ρόδος, 1309
Ρομέττα, 964
Ρομέττα, 1038
Ρουσόκαστρο, 1332
Ρύνδακος, 1211
Ρώμη (1), 537-538
Ρώμη (2), 545 - 546
Σάβος/Σάβα, 388
Σαμάρα, 363
Σάρδεις, 743
Σαρδική, 809
Σάταλα, 530
Σβιντάξ, 1022
Σεβάστεια, 1070
Σεβαστούπολη, 692
Σένα Γκάλικα, 551
Σενιγκάλλια, 551
Σερδική, 809
Σέτινα, 1017
Σίγγαρα, 344
Σιδηρά Γέφυρα, 637
Σίλλυον, 677
Σιρίμνι, 1021
Σίρμιον, 441
Σίρμιον, 580-582
Σίρμιον, 1167
Σίφριος, 503
Σκάλας Βέτερες, 537
Σκαφίδας, 1304
Σολάχων, 586
Σουφετούλα, 647
Σπερχειός, 997
Στρώμνιτσα, 1014
Στρούμβιτσα, 1014
Συρακούσες, 827-828
Συρακούσες, 877-878
Ταγίναι, 552
Ταορμίνα, 902
Ταρσός, 965
Τορνίκιος, 1047
Τριάβνα, 1190
Τρικάμαρον, 533
Τροίνα, 1040
Υέλιον & Λειμμόχειρ, 1177
Φαβέντια, 542
Φάρος, 1043
Φάρσαλα, 1277
Φιλαδέλφεια, 1390
Φιλομήλιον, 1117
Φιράζ, 634
Φοίνιξ, 655
Φορίνο, 663
Φρίγδος, 394
Χαλέπι, 637
Χαλέπι, 962
Χαλέπι, 969
Χαριούπολις, 1051
Χερσόνησος, 447
Χρυσούπολη, 324
  4 ος    αιών
  5 ος    αιών
  6 ος    αιών
  7 ος    αιών
  8 ος    αιών
  9 ος    αιών
10 ος    αιών
11 ος    αιών
12 ος    αιών
13 ος    αιών
14 ος    αιών
15 ος    αιών

Aspis

Πρώτη Πολιορκία της Κωνσταντινούπολης

χρόνος:

674-678

Πρώτη ανεπιτυχής –και μεγάλης διαρκείας– πολιορκία της Πόλης από τους Άραβες ★ ★ ★ ★
εχθρός:
Άραβες (Ομμαϋάδες)
τοποθεσία:
Κωνσταντινούπολη
 ακρίβεια θέσης: ●●●●●
τύπος μάχης:
Πολιορκία
πόλεμος:
Πρώιμοι Αραβικοί Πόλεμοι
σύγχρονη χώρα:
Τουρκία
  Οι Βυζαντινοί(αυτοκρ.  Κωνσταντίνος Δ') Οι Εχθροί
Επικεφαλής: Αυτοκράτωρ Κωνσταντίνος Δ’ Διάφοροι
Δυνάμεις: Ίσως περί τους 40,000 πολύ περισσότεροι
Απώλειες:

Ιστορικό πλαίσιο:
Το 661 τελείωσε ο αραβικός εμφύλιος πόλεμος και χαλίφης έγινε ο Μωαβίας Α’ (εξελληνισμένη απόδοση του Μουαουίγια ιμπν Αμπί Σουφυάν). Ο Μωαβίας ήταν ο ιδρυτής και ο πρώτος χαλίφης της δυναστείας των Ομεϋαδών ή Ομαγιάδων. Η έδρα του νέου χαλίφη δεν ήταν πλέον η Μεδίνα, αλλά η Δαμασκός στη Συρία.
Λίγο μετά το τέλος του εμφυλίου πολέμου, ο Μωαβίας παραβίασε την εκεχειρία με το Βυζάντιο (που διήρκεσε μόλις λίγα χρόνια). Σχεδόν από την αρχή, έγινε φανερό ότι ο αντικειμενικός στόχος του ήταν η βυζαντινή πρωτεύουσα, η Κωνσταντινούπολη.
Από το 662, ορδές Μουσουλμάνων άρχισαν να κάνουν επιδρομές και να παραμένουν σε βυζαντινό έδαφος δυτικά του όρους Ταύρος, που ήταν τα ανατολικά σύνορα. Από τότε το καθιέρωσαν να κάνουν μία ή δύο επιδρομές σχεδόν κάθε χρόνο. Αυτές οι χερσαίες επιχειρήσεις συνδυάζονταν συχνά με ναυτικές επιδρομές στις ακτές της νότιας Μικράς Ασίας.
Την άνοιξη του 669, ο Άραβας πολέμαρχος Φαδαλάς (Φαντάλα ιμπν Ουμαγιάντ) εισέβαλε στη Μικρά Ασία με μεγάλο στρατό και προχώρησε μέχρι τη Χαλκηδόνα, στην ασιατική ακτή του Βοσπόρου απέναντι από την Κωνσταντινούπολη. Εκεί όμως η αραβική δύναμη καθηλώθηκε και αποδεκατίστηκε από λιμό και λοιμό. Ο Μωαβίας έστειλε έναν άλλο στρατό, με επικεφαλής τον γιο του (και μελλοντικό Χαλίφη) Γιαζίντ, σε βοήθεια του Φαδαλά. Οι Άραβες παρέμειναν στη Χαλκηδόνα για λίγο, και ίσως προσπάθησαν να επιτεθούν εναντίον της Κωνσταντινούπολης (αυτό δεν είναι σαφές), αλλά επειδή δεν ήταν προετοιμασμένοι για μια μακρά εκστρατεία, έφυγαν και επέστρεψαν στη Συρία. Στο δρόμο, κατέλαβαν τη σημαντική πόλη Αμόριο, όπου εγκατέστησαν φρουρά, σκοπεύοντας προφανώς να χρησιμοποιήσουν το φρούριο ως βάση για μελλοντικές εκστρατείες. Το Αμόριο, ωστόσο, ανακτήθηκε από τους Βυζαντινούς τον επόμενο χειμώνα.

Η εκστρατεία του 669 έδειξε στους Άραβες ότι μια επίθεση εναντίον της Κωνσταντινούπολης ήταν εφικτή, αρκεί να μπορούσαν να εξασφαλίσουν τον ανεφοδιασμό τους. Η βάση εφοδιασμού βρέθηκε στη χερσόνησο της Κυζίκου, στη νότια ακτή της θάλασσας του Μαρμαρά, 80 μίλια από τη Βασιλεύουσα, την οποία κατέλαβε ένας στόλος υπό τον Φαδαλά τον χειμώνα του 670 ή του 671. Η Κύζικος χρησίμευσε ως στρατηγικής σημασίας ναυτική βάση των Αράβων τα επόμενα χρόνια κατά τη διεξαγωγή των επιχειρήσεων εναντίον της Κωνσταντινούπολης.
Σε αντίθεση με την εκστρατεία στη Χαλκηδόνα, το σχέδιό του Μωαβία ήταν να προτιμηθεί μια παράκτια διαδρομή προς την Κωνσταντινούπολη, με μια μεθοδική και σταδιακή προσέγγιση: πρώτα οι Μουσουλμάνοι έπρεπε να αποκτήσουν ναυτικές βάσεις κατά μήκος της μικρασιατικής ακτής και, στη συνέχεια, με βάση τον Κύζικο, η Κωνσταντινούπολη θα αποκλειόταν από ξηρά και θάλασσα.
Έτσι, το 672 ένας στόλος υπό τον Μουχάμεντ ιμπν Αμπντουλάχ («Μουαμέδ ο του Αβδελά», κατά τον Θεοφάνη) κατέλαβε τη Σμύρνη, ενώ ένας άλλος στόλος κατέλαβε λιμάνια στη Λυκία και την Κιλικία. Το 673, κατελήφθη η Ταρσός στην Κιλικία, καθώς και η Ρόδος. Η οποία Ρόδος όντας στα μισά μεταξύ Συρίας και Κωνσταντινούπολης, μετατράπηκε για λίγα χρόνια σε βάση εφοδιασμού και ορμητήριο για τις μουσουλμανικές επιδρομές.

Greek Fire
Εκείνη την εποχή περίπου, ένας Έλληνας πρόσφυγας από τη Συρία ονόματι Καλλίνικος είχε εφεύρει ένα καταστροφικό νέο όπλο που έγινε γνωστό ως «Υγρόν Πυρ».
Ο αυτοκράτορας Κωνσταντίνος Δ’ προετοιμάστηκε κατάλληλα βλέποντας τον κλοιό να κλείνει γύρω από τη Βασιλεύουσα. Επιδιόρθωσε τα τείχη, αποθήκευσε εφόδια και τρόφιμα και εξόπλισε τον στόλο με εκτοξευτήρες υγρού πυρός. Κατά τον Θεοφάνη «Κωνσταντίνος την τοιαύτην των θεομάχων κατά Κωνσταντινουπόλει κίνησιν εγνωκώς, κατεσκεύασεν και αυτός διήρεις ευμεγέθεις κακκαβοπυρφόρους και δρόμωνας σιφωνοφόρους, και τούτους προσορμίσαι εκέλευσεν εν τω Προακλιανισίω τω Καισαρίου λιμένι.»
Πάντως αν κρίνουμε από τις εξελίξεις, παρά τα λεγόμενα του Θεοφάνη, ο εξοπλισμός του στόλου πρέπει να ολοκληρώθηκε τρία ή τέσσερα χρόνια μετά την έναρξη της πολιορκίας.

Η Μάχη:
Κωνσταντινούπολη (1)
πολιορκία του 674-678
Το 674 ο αραβικός στόλος απέπλευσε από τις βάσεις του στο ανατολικό Αιγαίο και περνώντας από τα αφύλακτα Δαρδανέλια, μπήκε στη θάλασσα του Μαρμαρά.
Όπως το έθεσε ο Άγγλος ιστορικός Γίββων: «46 χρόνια μόλις από τότε που ο Μωάμεθ έφυγε από τη Μέκκα, οι απόγονοί του εμφανίσθηκαν πάνοπλοι κάτω από τα τείχη της Κωνσταντινούπολης. Το κίνητρό τους ήταν η ρήση του προφήτη – πραγματική ή μυθική – ότι θα συγχωρεθούν όλες οι αμαρτίες των μαχητών που θα εκπορθήσουν την πόλη των Καισάρων... Τα πλούτη των εθνών είναι μαζεμένα σε αυτή την σοφά διαλεγμένη θέση κυριαρχίας και εμπορίου».

Η αραβική δύναμη έκανε απόβαση τον Απρίλιο του 674 στην ακτή δυτικά της Πόλης στη συνοικία Έβδομον (ή Μαγναύρα) που βρισκόταν έξω από τα τείχη. Μέχρι τον Σεπτέμβριο, γίνονταν γύρω από αυτό το σημείο συνεχείς συγκρούσεις με τα βυζαντινά στρατεύματα.
Όπως φαίνεται, οι Άραβες δεν ήταν πολύ καλά προετοιμασμένοι για αυτήν την επιχείρηση. Τόσο ο στρατός όσο και ο στόλος είχαν σχετικά ελαφρύ οπλισμό και δεν είχαν πολλές ελπίδες να καταλάβουν τα ισχυρά τείχη της Βασιλεύουσας. Στην πραγματικότητα, η ίδια η Κωνσταντινούπολη δεν απειλήθηκε σοβαρά σε αυτήν την πολιορκία. Το μεγάλο πρόβλημα ήταν ο αποκλεισμός, που διήρκεσε 7 χρόνια (προσμετρώντας και τις προηγούμενες εκστρατείες).
Σύμφωνα με τον Θεοφάνη, τον πρώτο χρόνο, κάθε μέρα γινόταν μια σκληρή μάχη από το πρωί μέχρι το βράδυ, μεταξύ του προμαχώνα της Χρυσής Πύλης και του Κυκλοβίου [του Πενταπυργίου], με συνεχείς επιθέσεις και αντεπιθέσεις. Μετά τον Σεπτέμβριο, οι Άραβες αποχώρησαν και κατέπλευσαν στην Κύζικο για να περάσουν τον χειμώνα.
Αυτό το μοτίβο επαναλήφθηκε σε όλη τη διάρκεια της πολιορκίας: κάθε άνοιξη, οι Άραβες διέσχιζαν τον Μαρμαρά και άρχιζαν τις επιθέσεις εναντίον της Κωνσταντινούπολης, αποσυρόμενοι για τον χειμώνα στην Κύζικο, όπου είχαν μόνιμη βάση και είχαν αποθήκες με εφόδια (αλλά και λάφυρα).
Αυτό συνεχίστηκε για 5 χρόνια. Οι χειμερινοί ελλιμενισμοί του εχθρικού στόλου έδιναν στους Βυζαντινούς μια μεγάλη ανάσα και την ευκαιρία να αναπληρώνουν τα εφόδια τους και να επισκευάζουν τα τείχη.
Στην πραγματικότητα, αυτή η πολιορκία ήταν μια σειρά από μάχες και αψιμαχίες γύρω από την πόλη με διάφορες μουσουλμανικές δυνάμεις να πηγαινοέρχονται και που στο ενδιάμεσο αποχωρούσαν για λίγο –ακόμα και τους θερινούς μήνες– για επιδρομές σε άλλα σημεία, λόγου χάριν στο Αιγαίο και στην Κρήτη. Δεν είναι γνωστό ποιος ήταν ο διοικητής των αραβικών δυνάμεων. Σύμφωνα με μουσουλμανικές πηγές, πολλές σημαντικές προσωπικότητες του πρώιμου Ισλάμ αναφέρονται ότι πήραν μέρος, αλλά δεν γνωρίζουμε με βεβαιότητα ποιος είχε τη διοίκηση.
Η σθεναρή αντίσταση των Βυζαντινών αποθάρρυνε σιγά σιγά τους Άραβες που είχαν συνηθίσει σε γρήγορες νίκες κατά το παρελθόν, και μάλιστα με μεγάλο τους όπλο το ιππικό, που στην προκειμένη περίπτωση δεν μπορούσε να χρησιμεύσει. Οι Άραβες μαχητές που στρατολογήθηκαν στην πολιορκία ευελπιστούσαν σε μια εύκολη νίκη και σε πλούσια λαφυραγώγηση. Με την πολιορκία να κρατάει σε μάκρος, το ηθικό τους χειροτέρευε χρόνο με το χρόνο.

Το φθινόπωρο του 677 ή στις αρχές του 678, μετά από 4 χρόνια πολιορκίας, ο αυτοκράτορας Κωνσταντίνος  Δ΄ αποφάσισε να αντεπιτεθεί. Ο στόλος του ήταν πλέον έτοιμος να χρησιμοποιήσει το νέο όπλο, το «υγρό πυρ». Σε μια ξαφνική κατά μέτωπο επίθεση, τα αραβικά πλοία καταστράφηκαν σχεδόν όλα. Η ναυτική νίκη εξασφάλισε τον ανεφοδιασμό της Βασιλεύουσας, ενώ αντίθετα οι επιτιθέμενοι βρέθηκαν τώρα οι ίδιοι αποκλεισμένοι υποφέροντας από έλλειψη τροφίμων και εφοδίων.
Οι Άραβες κατάφεραν τους επόμενους μήνες να αντικαταστήσουν μεγάλο μέρος του στόλου τους και αποπειράθηκαν νέες επιθέσεις, αλλά υπέστησαν κι άλλες ήττες και τελικά το 678 αποφάσισαν να λύσουν την πολιορκία και να αποχωρήσουν ταπεινωμένοι μετά από 5 χρόνια άκαρπης πολιορκίας.

Αξιοσημείωτα:
Στην πολιορκία αυτή χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά το μεγάλο όπλο των Βυζαντινών, το Υγρόν Πυρ, εφευρέτης του οποίου ήταν ο Καλλίνικος, Έλληνας αρχιτέκτων από την Ηλιούπολη της Συρίας. Οι φλόγες του νέου όπλου καίνε τα πάντα, κατευθύνονται προς τα κάτω και σβήνουν δύσκολα (μόνο με άμμο, ξύδι ή ούρα).

Επακόλουθα:
Ήταν η πρώτη από τις πολλές φορές που τα τείχη της Κωνσταντινουπόλεως έσωσαν το Βυζάντιο και τον δυτικό κόσμο από την εισβολή των των μαχητών του Ισλάμ. Για τους Μουσουλμάνους, ήταν η πρώτη τους σοβαρή αποτυχία μετά από πολλά χρόνια κατακτήσεων.
Ο χαλίφης Μωαβίας αναγκάστηκε να υπογράψει συμφωνία ειρήνης το 679 με τον Κωνσταντίνο. Οι όροι της συνθήκης ήταν να αφήσει ελεύθερα τα νησιά του Αιγαίου και να πληρώσει ετήσιο φόρο 8000 αιχμαλώτων, 50 ίππων και 3.000 λιβρών χρυσού.